Technologie voor échte noden
17/04/2025
In het kader van de "Proeftuin Technologie voor Werkbaar Werk in Zorg en Welzijn" gingen we terug naar de essentie: luisteren naar de mensen op de werkvloer.
In onze eerste projectfase brachten we via een combinatie van expertinterviews, co-creatiesessies en een grootschalige online bevraging de noden en behoeften van zorg- en welzijnsprofessionals in Vlaanderen in kaart. We bereikten meer dan 500 medewerkers uit de ouderenzorg, gehandicaptenzorg, jeugdzorg, kinderopvang en maatwerkbedrijven. Met deze inzichten wilden we graag vertrekken vanuit de zorgprofessionals zelf, om te onderzoeken waar ze momenteel tegenaanlopen en welke factoren hun werk op dit moment minder werkbaar maken. We vroegen naar verschillende aspecten, zoals mentale belasting (bijvoorbeeld werkplezier, vermoeidheid), fysieke belasting en de arbeidsorganisatie (bijvoorbeeld opleidingsmogelijkheden en werk-privébalans).
Het resultaat? Het identificeren van de uitdagingen en moeilijkheden waarmee zorgprofessionals te maken hebben, zodat we gerichte technologische oplossingen kunnen selecteren die deze problemen kunnen aanpakken.
Behoeftenanalyse: Wat hebben we geleerd?
Wat viel op?
Werkdruk en emotionele belasting blijven de grootste knelpunten. Vooral administratieve lasten, personeelstekort en zware cliëntsituaties drukken op het dagelijkse werkplezier. Welbevinden, werk-privébalans en ondersteuning van leidinggevenden blijken sectoroverstijgende thema’s die aandacht vragen.
Mentale Belasting
Ongeveer de helft van de zorgprofessionals geeft aan dat ze een hoge lichamelijke belasting ervaren, de meesten zijn uitvoerend zorgpersoneel en logistiek personeel. Ergonomische hulpmiddelen zijn aanwezig, maar nog niet overal optimaal geïmplementeerd. In de ouderenzorg heeft men doorgaans de meeste kennis en oplossingen op het gebied van ergonomie.
Fysieke Belasting
De lichamelijke belasting is hoog, vooral bij uitvoerend zorgpersoneel en logistiek personeel. Ergonomische hulpmiddelen zijn aanwezig, maar nog niet overal optimaal geïmplementeerd. De ouderenzorg scoort het hoogst op ergonomie.
Arbeidsomstandigheden
Meer dan 1 op de 5 zorgmedewerkers geeft aan dat hun werk-privé balans vaak verstoord is, vooral in de ouderenzorg en kinderopvang door strikte of onderbroken uurroosters. Er wordt ook verwacht van het personeel dat ze beschikbaar zijn buiten hun werktijd, bijvoorbeeld als een patiënt overlijdt of als er personeel ziek valt. Hoewel er veel opleidingsmogelijkheden zijn, wordt dit door de hoge werkdruk niet altijd als positief ervaren. Problemen met lawaai en een minder aangename werkomgeving komen vooral voor in de kinderopvang en de gehandicaptenzorg.
Technologie voor werkbaar werk
Technologie wordt door zorgverleners niet afgewimpeld – integendeel. Drie vierde van de zorgprofessionals vindt het gebruik van technologie leuk in hun werk. Ze staan positief tegenover hulpmiddelen die hun werk kunnen verlichten, op voorwaarde dat deze gebruiksvriendelijk, efficiënt en goed geïmplementeerd zijn.
Tijdens de expertinterviews, co-creatiesessies en online bevragingen zijn verschillende soorten technologieën verzameld die door het zorgpersoneel werden genoemd. Deze technologieën hebben we onderverdeeld in zes categorieën: activerende zorgtechnologie (bijv. een tovertafel), relaxerende zorgtechnologie (bijv. een snoezelruimte), ergonomische zorgtechnologie (bijv. een tillift), assistieve zorgtechnologie (bijv. valdetectie), administratieve ondersteuningstools (bijv. planningstools) en educatieve ondersteuningstools (bijv. opleidingsapps).
Deze zes categorieën sluiten goed aan bij de eerder genoemde moeilijkheden in de zorgsector. In de onderstaande figuur worden de technologieën gekoppeld aan de specifieke behoeften en uitdagingen binnen de sector.
De volgende stap
In het project demonstreren we concrete technologische oplossingen die afgestemd zijn op de behoeften van zorgprofessionals. Deze oplossingen zijn ontworpen om hun werk werkbaarder te maken en hun welzijn te verbeteren. De stem van de zorgprofessional blijft daarbij onze leidraad. Want alleen met hun input kunnen we écht bouwen aan werk dat werkt.